Η τεχνολογία στην υπηρεσία της τρίτης ηλικίας

Η επαφή με την τεχνολογία μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντική ή ακόμη και τρομακτική εμπειρία για τους γηραιότερους συνανθρώπους μας, που, σε αντίθεση με τις νεότερες γενιές, δεν μεγάλωσαν με αυτή. Ωστόσο, τα πλεονεκτήματα νέων τεχνολογικών λύσεων για τη φροντίδα των ηλικιωμένων είναι τόσο πολλά, που όχι απλά τους επιτρέπουν να “γεράσουν στο σπίτι τους”, αλλά και να διατηρήσουν μια υψηλή ποιότητα ζωής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα

Επιπρόσθετα, όταν κανείς εξηγήσει (με υπομονή και επιμονή) στα αγαπημένα του γηραιότερα πρόσωπα τα οφέλη της χρήσης της τεχνολογίας, πιθανότατα θα αφήσουν τους όποιους ενδοιασμούς και φοβίες έχουν στην άκρη.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες (όπως αυτή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν), περίπου το 90% των ενηλίκων άνω των 50, ανεξαρτήτως εισοδήματος, κοινωνικού στρώματος και κατάστασης υγείας, επιθυμεί να “γεράσει” στο σπίτι του, με τους οίκους ευγηρίας ή άλλες εξειδικευμένες υπηρεσίες φιλοξενίας ηλικιωμένων να φαντάζουν αρκετά ενοχλητικό ενδεχόμενο.

Ακόμα και σήμερα, αρκετοί ηλικιωμένοι συνάνθρωποί μας, που επιλέγουν να περάσουν τα γηρατειά τους στο οικείο περιβάλλον τους, έχουν να αντιμετωπίσουν μια σειρά από δυσκολίες και εμπόδια στην καθημερινότητά τους: ασθένειες, αμέλεια προσωπικής υγιεινής, κακή διατροφή, ενδεχόμενο ατυχήματος, ελλιπή φροντίδα και φυσικά το χειρότερο: αίσθημα μοναξιάς.

Ωστόσο, με τη χρήση της σημερινής τεχνολογίας, αυτή η καθημερινότητα μπορεί να γίνει σημαντικά πιο εύκολη.

Περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες ηλικίας 55 ετών και άνω χρησιμοποιούν τεχνολογίες που τους προσφέρουν βοήθεια – όπως εφαρμογές υγείας και fitness trackers – για να διατηρούν την υγεία τους και να μπορούν να περνούν τα γηρατειά στο σπίτι τους, σύμφωνα με έρευνα του U.S. News & World Report τον Μάιο του 2023. Μεταξύ των πιο δημοφιλών επιλογών είναι οι ιατρικές ή υγειονομικές εφαρμογές για κινητά (25%) και τα φορητά συστήματα ιατρικής ειδοποίησης (17%). Η φροντίδα ηλικιωμένων με χρήση τεχνολογικών λύσεων αποτελεί μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη αγορά. Οι πιο υποσχόμενες τάσεις μέσα σε αυτήν εντοπίζονται στους παρακάτω τομείς:

• Smart Home, λύσεις που είναι χρήσιμες για όλους μας, όπως έξυπνοι θερμοστάτες και έξυπνα συστήματα ασφαλείας (με ανίχνευση κίνησης, ειδοποιήσεις, απομακρυσμένη πρόσβαση κ.ο.κ.), μπορούν να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους συγγενείς να ζουν ανεξάρτητα, παρέχοντας παράλληλα στους φροντιστές την απαραίτητη σιγουριά και ηρεμία.
• Ρομποτική, αν και η ενσωμάτωσή της στην καθημερινότητά μας μάλλον θα αργήσει μερικά χρόνια, η χρήση της ρομποτικής στη φροντίδα των ηλικιωμένων είναι πολλά υποσχόμενη. Στο εμπόριο ήδη υπάρχουν λύσεις από robot βοηθούς (φυσιοθεραπευτές, φροντιστές κ.ο.κ.), αλλά και bot παρέας ή pet bots που προσφέρουν την ψευδαίσθηση της συντροφιάς, χωρίς να απαιτούν την ίδια φροντίδα (όπως τα κατοικίδια). Οι καλύτερες τεχνολογικές λύσεις για ηλικιωμένους, ωστόσο, είναι αυτές που ενσωματώνονται στη ζωή τους απρόσκοπτα, βοηθώντας τους στις καθημερινές δραστηριότητες και ρουτίνες, χωρίς να τους αναγκάζουν να μάθουν καινούργιες διαδικασίες. Ας δούμε, όμως, μαζί κάποιες από τις σημαντικότερες τεχνολογικές εξελίξεις, που επιτρέπουν στους μεγαλύτερους συνανθρώπους μας μεγαλύτερη ανεξαρτησία.
• Tablets/Smartphones: εν γένει φορητές συσκευές με οθόνες αφής (touchscreens) παρέχουν υψηλότερο βαθμό ευχρηστίας στους μεγαλύτερους ανθρώπους, δίνοντάς τους πρόσβαση σε μια πλατιά γκάμα εφαρμογών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, π.χ. για να υπενθυμίζουν τη λήψη φαρμάκων, να καταγράφουν την απαραίτητη καθημερινή άσκησή τους (περπάτημα) – αλλά και το πιο σημαντικό να επιτρέπουν την άμεση video κλήση των αγαπημένων τους προσώπων ή την έμμεση επαφή μαζί τους μέσω των διάφορων κοινωνικών δικτύων. Από την άλλη, η ενσωματωμένη υποστηρικτική τεχνολογία σε όλες τις σύγχρονες συσκευές (τεχνολογίες προσιτότητας/ προσβασιμότητας) μπορεί να τους βοηθήσει να υπερκεράσουν τα εμπόδια που προκύπτουν από μια πιθανή απώλεια όρασης ή ακοής αλλά και άλλες σωματικές προκλήσεις. Παραδείγματος χάριν, η τεχνολογία NLP (Natural Language Processing – Επεξεργασία Φυσικής Γλώσσας), δηλαδή οι γνωστές σε όλους μας λειτουργίες text to speech και φωνητικών εντολών (voice command), δίνουν τη δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες να αποφύγουν ολοκληρωτικά τη χρήση πληκτρολογίων (φυσικών και εικονικών) και να έχουν διάδραση με τις συσκευές τους με τελείως φυσικό τρόπο. Κάτι που θα έχουν διαπιστώσει όσοι έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση των assistants (Siri, Alexa, Ok Google και, σύντομα, οι νέες αναβαθμισμένες AI εκδοχές τους).
• Συσκευές Παρακολούθησης Φυσικής Κατάστασης (Fitness Tracking): παρότι το κύριο αγοραστικό τους κοινό δεν είναι οι ηλικιωμένοι, wearable συσκευές και smart watch μπορούν να χρησιμοποιηθούν για συνεχή παρακολούθηση σημαντικών ενδείξεων, όπως παλμοί καρδιάς, πίεση, φυσική δραστηριότητα, οξυγόνο – ακόμα και της ποιότητας ύπνου. Σε συνδυασμό με εφαρμογές παρακολούθησης/απομακρυσμένης διαχείρισης, πρόσβαση στις παραπάνω πληροφορίες μπορούν να έχουν ανά πάσα στιγμή τόσο οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι, όσοι και οι συγγενείς τους, οι ιατροί αλλά και εξειδικευμένες υπηρεσίες φροντίδας.
• Οικιακές Συσκευές Παρακολούθησης: πλέον είναι εφικτό, μέσω της εγκατάστασης διαφόρων προηγμένων αισθητήρων μέσα στο σπίτι, να ελέγχετε το σύνολο των κινήσεων, αλλά και των καθημερινών συνηθειών, κάποιου υπερήλικα συγγενή σας – χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση καμερών. Αισθητήρες που μπορούν να τοποθετηθούν στο κρεβάτι (κάτω από τα σεντόνια) μπορούν να σας δίνουν μια σαφή απεικόνιση της ποιότητας ύπνου (αλλά και να αποκαλύψουν επικίνδυνες πιθανές διαταραχές), ένας αισθητήρας στην πόρτα του ψυγείου μπορεί να σας ενημερώνει για το πόσες φορές ανοίγει την ημέρα (μια ένδειξη για πιθανές διατροφικές ατασθαλίες) κ.ο.κ. Οι εξειδικευμένοι αισθητήρες τέτοιου τύπου παρουσιάζουν ολοένα και μεγαλύτερη ακρίβεια και “νοημοσύνη”, αφού πλέον μπορούν π.χ. να διακρίνουν πότε ένας θόρυβος αντιστοιχεί στην πτώση ενός ατόμου και πότε σε περιπτώσεις που δεν απαιτούν άμεση επέμβαση (συγγενών ή εξειδικευμένων υπηρεσιών)
• Εξειδικευμένες συσκευές παρακολούθησης υγείας: καθετοποιημένες wearable συσκευές (συχνά σε άμεση επαφή με το δέρμα του ατόμου) μπορούν να προσφέρουν συνεχή παρακολούθηση σημαντικών τιμών για έναν υπερήλικα, όπως πίεση, θερμοκρασία, δείκτη οξυγόνου, παλμοί της καρδιάς, γλυκόζη – αλλά ακόμα και την ενυδάτωσή του. Προσφέροντας επιπρόσθετες λειτουργίες από τους οικείους μας fitness trackers, κάποιες υλοποιήσεις μπορούν να στέλνουν δεδομένα απευθείας στις εξειδικευμένες υπηρεσίες παροχής φροντίδας, αυξάνοντας δραστικά την αποτελεσματικότητά τους. Ο όγκος των λαμβανόμενων πληροφοριών είναι, σίγουρα, εκτεταμένος και μεγάλος, ωστόσο οι φροντιστές καλούνται να δράσουν μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα. Με απλά λόγια, δεν υφίσταται πλέον η ανάγκη συνεχόμενης επιτήρησης των παραπάνω ενδείξεων από κάποιο φυσικό πρόσωπο.

Σε συνδυασμό με τις παραπάνω λύσεις των wearable devices έρχονται τα ERS/ PERS (Emergency Response Systems/Personal ERS), που, παρότι είναι στην αγορά εδώ και τρεις περίπου δεκαετίες, στις νέες τους εκδοχές επωφελούνται σημαντικά από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Με μια PERS συσκευή, ο υπερήλικας σε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μπορεί με το πάτημα ενός πλήκτρου να ειδοποιήσει τον συγγενή ή τον φροντιστή του, ενώ οι περισσότερες τέτοιου τύπου συσκευές αναγνωρίζουν αυτόματα κατάστασης εκτάκτου ανάγκης (πτώση υπερήλικα, πυρκαγιά, εισβολή στο σπίτι) προβαίνοντας σε αυτόματες ειδοποιήσεις.

Συνοψίζοντας, η βοηθητική τεχνολογία μέσω εξειδικευμένων λύσεων ή απλά με μια εφαρμογή smartphone, επιτρέπει την άμεση επικοινωνία με εξειδικευμένες υπηρεσίες όπως φροντίδας ηλικιωμένων, ψυχαγωγίας ακόμα και εκμάθησης νέων δεξιοτήτων. Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι πως δημιουργεί μια αίσθηση άμεσης επαφής με τον έξω κόσμο, φροντίζοντας να αποτινάξει αυτό το δυστυχώς πολύ κοινό και πολύ βαρύ συναίσθημα της μοναξιάς και της εγκατάλειψης, επιτρέποντας στους ηλικιωμένους συνανθρώπους μας να συνεχίσουν τη ζωή τους με τους δικούς τους όρους.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Interamerican καλεί νεοφυείς εταιρείες και επιχειρηματίες να σκεφτούν καινοτόμες λύσεις και να αναλάβουν δράση για να βελτιώσουν τη ζωή ενός ατόμου που βρίσκεται στην τρίτη ηλικία με τη βοήθεια εφαρμογών και υλοποιήσεων. Στο Interamerican Innovation Hub αναζητάμε λειτουργικές ψηφιακές λύσεις που συμπληρώνουν την ασφάλιση, βελτιώνοντας και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής όλων.

Δεν έχει σημασία αν είστε μια νεοσύστατη εταιρεία, ένα προοδευτικό πανεπιστήμιο ή μία μεγάλη επιχείρηση. Αν έχετε ένα ψηφιακό working solution που σχετίζεται με την τρίτη ηλικία, θα χαρούμε να μας το παρουσιάσετε!

Μάθετε περισσότερα για το Interamerican Innovation Hub.