Οι συμβουλές του παιδιάτρου για τα πρώτα χρόνια στο σχολείο

Προλαμβάνοντας τα γλωσσικά προβλήματα ή τις διαταραχές μνήμης

Η βασική αλλαγή που επηρεάζει τόσο τους γονείς όσο και το παιδί σχετίζεται με την σχεδόν καθημερινή παραμονή σε χώρο όπου δεν υπάρχουν οικία πρόσωπα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αρκετά συνηθισμένο το παιδί να βιώνει λύπη καθώς μπορεί να θεωρήσει πως οι γονείς δεν του δίνουν αρκετό χρόνο, δεν καθησυχάζουν τους φόβους και τα άγχη του ή δεν δείχνουν την απαιτούμενη φροντίδα. Τέτοιου είδους συναισθήματα μπορεί να επηρεάσουν τη μάθηση δημιουργώντας γλωσσικά προβλήματα ή διαταραχές μνήμης.

• Για την πρόληψη αυτών των καταστάσεων οι γονείς πρέπει να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στις πραγματικές ανάγκες των παιδιών τους και να τα βοηθούν να είναι αισιόδοξα. Πρέπει να επιβεβαιώνουν στο παιδί την αγάπη τους και να ενθαρρύνουν τα ενδιαφέροντά του. Είναι θεμιτό να επενδύουν στον ποιοτικό χρόνο με το παιδί, για να ισχυροποιήσουν το δεσμό τους και να δείξουν την αγάπη τους.
• Είναι πολύ σημαντικό να είναι παρατηρητικοί και να συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς, ώστε να εντοπίζουν τις αλλαγές που χρίζουν αντιμετώπισης στη διάθεση και τη συμπεριφορά του παιδιού.
• Ακόμη θα πρέπει να αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά, γιατί η συμπεριφορά τους επηρεάζει και τον τρόπο που θα κινηθεί το παιδί. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν κατά νου πως τα παιδιά δεν έχουν σωστή αντίληψη του χρόνου. Επομένως δεν μπορούν να αντιληφθούν τι σημαίνει «θα έρθω σε 3 ώρες ή το μεσημέρι». Ταυτόχρονα, τα παιδιά θεωρούν δέσμευση τις υποσχέσεις των γονιών. Άρα θα νιώσουν απογοήτευση κάθε φορά που μια υπόσχεση δεν τηρείται, όπως «θα έρθω πρώτος το μεσημέρι».
• Τέλος οι γονείς δεν πρέπει να εμφανίζουν λύπη όταν συνοδεύουν το παιδί στο σχολείο καθώς το παιδί τους το αντιλαμβάνεται και θα εμφανίζει άρνηση.

Οι πιο συχνές λοιμώξεις που αντιμετωπίζουν τα μικρά παιδιά

Ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην ηλικία αυτή είναι η συχνή εμφάνιση λοιμώξεων. Τα σημαντικότερα παιδιατρικά συγγράμματα σημειώνουν πως οι πρώτες χρονιές στο σχολείο συνοδεύονται από μια συχνότητα 12-15 ιογενών λοιμώξεων ανά σχολική χρονιά. Αυτό πρακτικά συμβαίνει περίπου 2 ιογενείς λοιμώξεις ανάγκη μήνα! Οι κυριότερες είναι:

• Ρινοφαρυγγίτιδα
  Η συχνότερη λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλείται από πληθώρα παθογόνων μεταξύ των οποίων οι ρινοιοί, ο αναπνευστικός συγκυτιακός (RSV), οι αδενοιοί και ο ιός της γρίπης. Χαρακτηριστικά συμπτώματα αποτελούν, ο βήχας, η ρινική απόφραξη και η καταρροή, ο πυρετός και η φαρυγγαλγία. Η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλλει όπως και η διάρκεια που κυμαίνεται από 7-15 ημέρες. Η θεραπεία είναι συμπτωματική αλλά ορισμένες φορές μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές.
• Λαρυγγίτιδα
  Εμφανίζεται κυρίως μεταξύ 6 μηνών και 5 ετών λόγω της ανατομίας της περιοχής και προκαλείται κυρίως από τους ιούς της γρίπης και της παραγρίπης, τους αδενοιούς και τον αναπνευστικό συγκυτιακό. Συνήθως προηγούνται συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό. Η εξέλιξη της νόσου είναι αιφνίδια, συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας και χαρακτηρίζεται από υλακώδη βήχα, βράγχος φωνής ενώ μπορεί να συνυπάρχει πυρετός και εισπνευστικός σιγμός.
• Αμυγδαλίτιδα
  Συχνή λοίμωξη με απότομη έναρξη, υψηλό πυρετό και ρίγος, δυσκαταποσία και μερικές φορές κοιλιακό άλγος που μπορεί να συνδυαστεί με εμέτους. Τους χειμερινούς μήνες τα παιδιά σχολικής ηλικίας προσβάλονται από βακτήρια (συνήθως β αιμολυτικός στρεπτόκοκκος ομάδας Α) ενώ αυτά που είναι κάτων των 3 ετών από ιούς (συνήθως γρίπης, παραγρίπης και αναπνευστικός συγκυτιακός).
• Βρογχιολίτιδα / Βρογχίτιδα
  Η συχνότερη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού που εμφανίζεται κυρίως τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες με κυριότερο αίτιο και εδώ τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, τους ρινοιούς, τους αδενοιούς και τους ιούς γρίπης και παραγρίπης. Χαρακτηρίζεται από βήχα, ταχύπνοια, αναπνευστική δυσχέρεια και υπάρχουν συνοδά συμπτώμτα από το ανώτερο αναπνευστικό όπως η καταρροή. μπορεί να υπάρχει επίσης πυρετός ενώ η εικόνα του παιδιού δυσχεραίνει λόγω της μειψμένης σίτησης και της αδυναμίας ξεκούρασης. Ανάλογα με την σοβαρότητα και την ηλικία είναι πιθανό να χρειαστεί και νοσηλεία.
• Γαστρεντερίτιδα
  Σε ποσοστό άνω του 80% οφείλεται σε ιούς όπως ο ροταιός. Τα συμπτώματα ξεκινούν εντός των 2 πρώτων 24ώρων από την μόλυνση και περιλαμβάνουν πυρετό, εμέτους και ακολούθως υδαρείς κενώσεις. Συνήθως διαρκεί 5-7 ημέρες η περίοδος μετάδοσης όμως είναι σημαντικά μεγαλύτερη.

Επιπλέον όμως υπάρχουν και οι πιο σοβαρές αλλά ευτυχώς σπανιότερες μικροβιακές λοιμώξεις όπου η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι πιο άμεση.

• Ωτίτιδα
  Συχνή, ιδιαίτερα σαν επιπλοκή ιογενούς λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού. Συνήθη αίτια ο πνευμονιόκοκκος, ο β αιμολυτικός στρεπτόκοκκος και ο αιμόφιλος της γρίπης. Υψηλός πυρετός και ωταλγία είναι τα πιο συχνά συμπτώματα. Ανάλογα με την ηλικία και την εικόνα του παιδιού αποφασίζεται και το αν η θεραπεία θα ξεκινήσει άμεσα ή αν θα παρακολουθηθεί η εξέλιξή της.
• Ουρολοίμωξη
  Αποτελούν τις πιο συχνές μικροβιακές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μετάδοσης είναι η ανιούσα οδός μόλυνσης της ουρήθρας με μικρόβια του εντέρου που υπάρχουν στην περιοχή του περινέου. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί έλεγχος της ουροποιητικής οδού μέσω απεικονιστικών εξετάσεων.
• Πνευμονία
  Μικροβιακής ή μη αιτιολογίας, αυξημένης σοβαρότητας νόσος, με κυριότερα αίτια τον πνευμονιόκοκκο, το μυκόπλασμα και τον αναπνευστικό συγκυτισκό ιό. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι ο βήχας, ο πυρετός και η αναπνευστική δυσχέρεια. Χρίζει ιδιαίτερης φροντίδας και κατάλληλης αγωγής. 
• Σταφυλοκοκκική δερματίτιδα
  Δερματική λοίμωξη από σταφυλόκόκκους, μικρόβια διαδεδομένα στο περιβάλλον που αποτελούν και μέρος της χλωρίδας του οργανισμού. Μεταδίδεται με άμεση επαφή και πέραν της χορήγησης αντιβιωτικών, για την εκρίζωσή του απαιτούνται και ειδικοί χειρισμοί.

Θα πρέπει να σημειώσουμε πως η τακτική παιδιατρική παρακολούθηση και η καλή επικοινωνία με τον παιδίατρο είναι σημαντική για την άμεση διάγνωση, την κατάλληλη αγωγή και την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού

Η πρόληψή τους

Η πρόληψη των λοιμώξεων χωρίζεται σε τρία μέρη:

• Εμβολιασμός
  Είναι η διαδικασία κατά την οποία διεγείρεται η ανοσογονικότητα ενός οργανισμού. Συγκεκριμένα εισάγονται χαρακτηριστικά τμήματα ή εξασθενημένα στελέχη παθογόνων, τα οποία διεγείρουν την παραγωγή των αντίστοιχων αντισωμάτων. Τα τελευταία είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή, προκειμένου να εμποδίσουν την εμφάνιση της νόσου. Η κάθε χώρα έχει το δικό της πρόγραμμμα εμβολιασμών ώστε να ανταποκρίνεται στην συχνότητα που απαντώνται τα διάφορα νοσήματα στην περιοχή.
  Τα εμβόλια είναι συνήθως πολυδύναμα (πολλά στελέχη παθογόνων σε μία ένεση) προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός τους. Μελέτες δείχνουν πως έχουν πολύ καλή αποτελεσματικότητα ενώ οι ανεπιθύμητες ενέργειές τους είναι σπάνιες και συνήθως ηπιότατες. Θεωρείται πως αποτελούν τη βασική αιτία εξάλειψης πολλών θανατηφόρων νοσημάτων με άμεση συνέπεια την επιβίωση περισσοτέρων παιδιών καθώς και την επιμύκηνση του ορίου και της ποιότητας ζωής. Αξιοσημείωτο γεγονός που έχει παρατηρηθεί σε περιπτώσεις πλημμελούς εμβολιαστική κάλυψης είναι η επανεμφάνιση νοσημάτων που τείνουν να εξαφανιστούν (π.χ. ιλαρά) με αποτέλεσμα σοβαρές επιπλοκές στα κρούσματα που έφτασαν μέχρι και το θάνατο.
• Υγιεινή
  Ο σωστός τρόπος πλυσίματος των χεριών, η εφαρμογή αντισηπτικόυ, η ορθή απομάκρυνση των απορριμμάτων, ο συχνός αερισμός χώρων με πολύ κόσμο, ο καθαρισμός των παιχνιδιών και οι συνήθειες επιλοίμωξης (βήχας, φτέρνισμα) μειώνουν τη διάδοση των λοιμογόνων παραγόντων. Ιδιαίτερη σημασία επίσης πρέπει να δίνεται και στην σωστή προετοιμασία των γευμάτων.
• Άλλοι παράγοντες
  Τα άφθονα υγρά και η πλήρης διατροφή με φρέσκα προϊόντα από πολλές ομάδες τροφών (φρούτα, λαχανικά, πρωτείνη, σιτηρά, γαλακτοκομικά) σε καθημερινή βάση είναι σημαντική για την καλή κατάσταση του οργανισμού. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η σωστή διατροφή από μικρή ηλικία αποτελεί μια συνήθεια που όχι μόνο θα το προστατέψει από την εμφάνιση χρόνιων προβλημάτων - όπως παχυσαρκία, ΣΔ, υπέρταση, καρδιαγγειακές νόσοι - αλλά θα τη διατηρήσει και σε όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Ο σωστός ρουχισμός με άνετα βαμβακερά ρούχα είναι πολύ σημαντικός, ώστε το παιδί να μην κρυώνει αλλά και να μην ιδρώνει με αποτέλεσμα να βοηθάει τον οργανισμό να διατηρεί την καλή του κατάσταση.

Τέλος ο καλός ύπνος, δηλαδή ο επαρκούς διάρκειας και στις σωστές ώρες ύπνος ξεκουράζει τον οργανισμό και ισχυροποιεί την αντοχή του στους λοιμογόνους παράγοντες.

Καθώς το παιδί περνάει αρκετές ώρες μακριά από το σπίτι του είναι απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να είναι ενημερωμένοι για πιθανά προβλήματα από το ατομικό ιστορικό του εκάστοτε παιδιού. Ειδικά σε βρεφονηπιακό και παιδικό σταθμό που ετοιμάζονται τα ίδια γεύματα για όλα τα παιδιά, η παρουσία τροφικών αλλεργιών ή και μεταβολικών παθήσεων (δυσανεξία στη λακτόζη, κοιλιοκάκη) είναι απαραίτητο να κοινοποιηθεί και στο προσωπικό του σχολείου.