Μικροκινητικότητα και ασφάλεια

Η μικροκινητικότητα έχει αναδειχθεί ως μία δημοφιλής τάση στις αστικές μεταφορές, περιλαμβάνοντας τη χρήση οχημάτων όπως ηλεκτρικά πατίνια, ποδήλατα και σκούτερ. Φέρνει πολυάριθμα οφέλη στην αστική κινητικότητα, όπως περιβαλλοντικά, οικονομικά αλλά και για την υγεία μας. Ωστόσο, η ασφάλεια τέτοιων μετακινήσεων παραμένει ένα σοβαρό ζήτημα. Η αντιμετώπισή του απαιτεί περαιτέρω πρωτοβουλίες, συνεργασία μεταξύ φορέων, αλλά και ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των χρηστών που μετακινούνται καθημερινά με αυτά τα οχήματα.

Ο στόχος να αξιοποιηθεί περαιτέρω ένας βιώσιμος τρόπος μετακινήσεων εντός αστικών περιοχών, με γνώμονα την ασφάλεια, είναι σίγουρα προτεραιότητα κάθε πόλης του μέλλοντος και είναι σημαντικό να υπάρχουν πρωτοβουλίες τόσο για τη βελτίωσή του, όσο και για την αντιμετώπιση ανησυχιών που σχετίζονται με την ασφάλεια και με άλλους παράγοντες.

Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση σχετικά με τη μικροκινητικότητα στην Ελλάδα;

ΜΜ Η δημοφιλία της μικροκινητικότητας αυξάνεται συνεχώς στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι είχαμε την πρόωρη αποχώρηση δύο μεγάλων εταιρειών που δραστηριοποιήθηκαν στον χώρο της ενοικίασης. Υπάρχει αυτή τη στιγμή ένας αρκετά μεγάλος στόλος ιδιωτικών οχημάτων που κυκλοφορούν, ο οποίος ολοένα και αυξάνεται. Τα περισσότερα οχήματα που κυκλοφορούν ανήκουν στην μικρή κατηγορία, μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα μέχρι τα 25 χλμ./ώρα, με πιο δημοφιλή τα ηλεκτρικά πατίνια (e-scooter ή standing scooter). Στοιχεία για τον ακριβή αριθμό τους δεν υπάρχουν διαθέσιμα, καθώς δεν ταξινομούνται, ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 70.000 ηλεκτρικά πατίνια και 20.000 ηλεκτρικά ποδήλατα.

Ποιες είναι οι κύριες ανησυχίες που αφορούν την ασφάλεια και σχετίζονται με τη μικροκινητικότητα και γιατί είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν;

ΜΜ Καθώς η μικροκινητικότητα υπόσχεται να δώσει λύσεις για την κινητικότητα εντός των πόλεων, για να γίνει εφικτή η περαιτέρω διάδοσή της θα πρέπει να βρεθούν λύσεις ως προς την οδική ασφάλεια. Από την εμφάνιση των ηλεκτρικών πατινιών, υπήρξαν ανησυχίες για αύξηση των τροχαίων συμβάντων. Στην ουσία, έχουμε έναν ακόμη ευάλωτο χρήστη του δρόμου, ο οποίος προστίθεται σε ένα ήδη κορεσμένο σύστημα. Η απειρία των χρηστών, η μη τήρηση των κανόνων του ΚΟΚ και θέματα που προκύπτουν από τον σχεδιασμό των οχημάτων είναι οι κύριες αιτίες πρόκλησης τροχαίων συμβάντων. Σε πολλά από αυτά τα συμβάντα δεν συμμετέχει άλλο όχημα και αφορούν πτώσεις, οι οποίες είναι αρκετά πιθανό να συμβούν στην πρώτη βόλτα. Οι πιο συχνοί τραυματισμοί καταγράφονται στην περιοχή του κεφαλιού, ενώ αφορούν και κατάγματα των άκρων.

Ποια είναι η άποψή σας για τον ρόλο των αποκλειστικών λωρίδων κυκλοφορίας στην ενίσχυση της ασφάλειας των χρηστών μικροκινητικότητας; Υπάρχουν παραδείγματα ή μελέτες που ενισχύουν τη χρήση τους;

ΜΜ Ο διαχωρισμός της κυκλοφορίας με τη χρήση αποκλειστικών λωρίδων για ποδήλατα, πατίνια κ.λπ. είναι η λύση που προτείνεται όταν η ταχύτητα κίνησης των οχημάτων είναι μεγαλύτερη από 30 χλμ./ώρα. Σε ένα δρόμο με όριο 50 χλμ./ώρα τα αυτοκίνητα κινούνται με διπλάσια ταχύτητα από τα πατίνια, αυξάνοντας τις πιθανότητες πρόκλησης τροχαίου συμβάντος. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να καθιερωθεί το όριο των 30 χλμ./ώρα μέσα στις πόλεις, μια πρωτοβουλία που έχει υποστηρίξει και το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς». Η χαμηλή ταχύτητα είναι πιο ασφαλής όχι μόνο για τους χρήστες μικροκινητικότητας, αλλά και για τους πεζούς.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα σε μία επιβαρυμένη πόλη και πώς μπορεί να αλλάξει η κακή νοοτροπία πολλών οδηγών που παρουσιάζουν επιθετική συμπεριφορά στον δρόμο;

ΜΜ Για το πρώτο σκέλος της ερώτησης, λύσεις μπορούν να δοθούν με τη χρήση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, όπως μέσα μαζικής μεταφοράς, πεζή μετακίνηση, ποδηλασία και μικροκινητικότητα. Αποδοτικές είναι επίσης και οι πολυτροπικές – συνδυαστικές μετακινήσεις, όπου χρησιμοποιούνται περισσότερα του ενός μέσα μετακίνησης για την κάλυψη μιας συγκεκριμένης απόστασης.

Η αλλαγή της νοοτροπίας δεν είναι κάτι εύκολο ούτε και άμεσο, καθώς προϋποθέτει την ανάπτυξη οδηγικής κουλτούρας. Ο πιο άμεσος τρόπος είναι η επαρκής αστυνόμευση, αλλά αυτό δεν αποτελεί λύση. Το Ινστιτούτο, εντοπίζοντας το πρόβλημα, έχει εκπαιδεύσει περισσότερους από 300.000 μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, κάνοντας μια επένδυση για το μέλλον.

Πόσο σημαντική είναι η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση των χρηστών για τη διασφάλιση της ασφαλούς χρήσης των οχημάτων μικροκινητικότητας; Υπάρχουν κάποιες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές;

ΜΜ Ένα μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των οχημάτων είναι η δυνατότητα να οδηγηθούν χωρίς άδεια οδήγησης. Παράλληλα, αυτό αποτελεί και μειονέκτημα, καθώς οι χρήστες τους μπορεί να αγνοούν βασικούς κανόνες κυκλοφορίας, μην έχοντας περάσει από κάποιας μορφή εκπαίδευσης. Χρειάζεται, λοιπόν, οι χρήστες των συγκεκριμένων οχημάτων να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν σε θέματα Οδικής Ασφάλειας, για τους κανόνες κυκλοφορίας, αλλά και για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των οχημάτων. Πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα η υποχρέωση χρήσης κράνους για την ενίσχυση της ασφάλειας. Το Ινστιτούτο, εκμεταλλευόμενο την εμπειρία του στα εκπαιδευτικά προγράμματα για το ποδήλατο, έχει αναπτύξει ήδη πρωτοβουλίες ενημέρωσης, αλλά και εξελίσσει παράλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα. Σε κάποιες χώρες της ΕΕ είναι διαθέσιμη ειδική εφαρμογή ενημέρωσης από εταιρεία ενοικίασης πατινιών, η οποία όμως απευθύνεται μόνο στους χρήστες των υπηρεσιών.

Τι ρόλο παίζει η ασφάλιση οχημάτων στην αντιμετώπιση των ανησυχιών για την ασφάλεια που σχετίζονται με τη μικροκινητικότητα; Υπάρχουν συγκεκριμένα μοντέλα ή ασφαλιστικά συμβόλαια προσαρμοσμένα σε αυτά τα οχήματα;

ΜΜ Η ασφάλεια είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα για χρήστες που χρησιμοποιούν οχήματα μικροκινητικότητας για την κάλυψη των καθημερινών μεταφορικών τους αναγκών. Με την ασφάλιση δεν καλύπτεται μόνο το όχημα αλλά και ο αναβάτης.

Ποιο είναι το τρέχον ρυθμιστικό τοπίο για τη μικροκινητικότητα και πώς συμβάλλει στην ασφάλεια ή θέτει προκλήσεις;

ΜΜ Με τον νόμο 4784/2021 θεσπίστηκε το πλαίσιο για την μικροκινητικότητα, με ρυθμίσεις για τα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα – ΕΠΗΟ, οι κύριες εκ των οποίων είναι: όριο ταχύτητας 25 χλμ./ώρα, δύο κατηγορίες ΕΠΗΟ με μέγιστη ταχύτητα 6 και 6-25 χλμ./ώρα, όριο ηλικίας τα 12 έτη για την πρώτη κατηγορία και τα 15 για τη δεύτερη, κίνηση σε ποδηλατόδρομο εφόσον υπάρχει ή στο δρόμο, υποχρεωτική χρήση κράνους και ανακλαστικού εξοπλισμού την νύχτα, απαγόρευση κυκλοφορίας σε δρόμους με όριο ταχύτητας μεγαλύτερο από 50 χλμ./ώρα και μεταφορά ενός μόνο επιβάτη. Το νομοθετικό πλαίσιο είναι πλήρες, αλλά παρατηρούνται προβλήματα σχετικά με την εφαρμογή του. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι το ηλεκτρικό πατίνι θεωρείται όχημα και όχι παιχνίδι, έτσι οι γονείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να ενημερώνουν τα παιδιά τους πριν τους επιτρέψουν να οδηγήσουν ηλεκτρικό πατίνι.

Κοιτάζοντας μπροστά, τι οραματίζεστε για το μέλλον της μικροκινητικότητας στις αστικές περιοχές και ποια βήματα πρέπει να ληφθούν για να διασφαλιστεί η συνεχής ανάπτυξή της, δίνοντας προτεραιότητα στην ασφάλεια;

ΜΜ Στο Ινστιτούτο από την αρχή στηρίζουμε την μικροκινητικότητα, καθώς πιστεύουμε ότι είναι μια τάση που ήρθε για να μείνει. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο συμμετέχοντας σε ομάδες εργασίας και διεθνή fora. Το όραμά μας είναι συνολικό και θέλουμε να δούμε τους δρόμους των πόλεων να αλλάζουν και να δίνεται περισσότερος χώρος στους ευάλωτους χρήστες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι χρήστες μικροκινητικότητας. Οι σημερινές πόλεις έχουν σχεδιαστεί γύρω από το αυτοκίνητο και αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει. Ένα πρώτο βήμα είναι σίγουρα η καθιέρωση του ορίου των 30 χλμ./ώρα και η δημιουργία κατάλληλων υποδομών.

Η συνέντευξη υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Interamerican Innovation Hub, του προγράμματος καινοτομίας της Interamerican, που κτίζει σχέσεις και συνεργασίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στο ευρύτερο οικοσύστημα της καινοτομίας.

Δεν έχει σημασία αν είστε μια νεοσύστατη εταιρεία, ένα προοδευτικό πανεπιστήμιο ή μία μεγάλη επιχείρηση. Αν έχετε ένα ψηφιακό working solution που σχετίζεται με τη μικροκινητικότητα θα χαρούμε να μας το παρουσιάσετε!

Μάθετε περισσότερα για το Interamerican Innovation Hub.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα και συνεντεύξεις γύρω από επίκαιρες θεματικές της πραγματικότητας, στην Ενότητα

«Καινοτομία»Μάθετε περισσότερα για την ασφάλιση e scooter και e bike από την Anytime