Διατροφή και οικονομία

«Θέλω πολύ να ξεκινήσω να τρώω καλύτερα αλλά η υγιεινή διατροφή είναι πολύ “ακριβό σπορ” για εμένα». Τα τελευταία χρόνια ακούμε φράσεις σαν και αυτή όλο και πιο συχνά. Και όχι άδικα, αφού κάνοντας μια βόλτα στους διαδρόμους του super market ή ακόμα και στη λαϊκή αγορά, είναι αδύνατον να μην παρατηρήσει κανείς πως οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και συνεχίζουν καθημερινά την ανοδική τους πορεία. Κι όλα αυτά σε μια εποχή όπου τεράστιες ποσότητες φαγητού-τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο- “πάνε χαμένες”. Παράδοξο και όμως αληθινό!

Ένα θέμα με αναγνωρισμένη σημασία

Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2019 έχει καθιερωθεί με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ μία ημέρα Διεθνής Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Φαγητού. Μπορεί η σπατάλη των τροφίμων να μην αποτελεί ένα φαινόμενο που εμφανίστηκε πρόσφατα, σήμερα, ωστόσο, μας απασχολεί ολοένα και περισσότερο γιατί επιφέρει σημαντικά προβλήματα και μάλιστα σε πολλά επίπεδα, μεταξύ των οποίων το περιβάλλον, η οικονομία αλλά και η κοινωνία. Παγκοσμίως, σε όλα τα επίπεδα, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις καθώς και πολίτες, προσβλέπουν λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά στην επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 12.3, που επιδιώκει:

• στη μείωση κατά 50% της παγκόσμιας σπατάλης τροφίμων στα επίπεδα του λιανικού εμπορίου και των καταναλωτών έως το 2030
• στη μείωση των απωλειών τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας παραγωγής και εφοδιασμού τροφίμων

Ποιο είναι το πραγματικό μέγεθος του φαινομένου;

Για να κατανοήσουμε όλοι μας καλύτερα το πόσο σημαντικό είναι το ζήτημα της απώλειας και σπατάλης τροφίμων και γιατί χρειάζεται όλοι μας να συμμετάσχουμε ενεργά στην προσπάθεια περιορισμού του φαινομένου, είναι καλύτερα να μιλήσουμε με αριθμούς (που προκύπτουν από δημοσιεύσεις των τελευταίων ετών).

• Περίπου το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση χάνεται ή σπαταλάται κάθε χρόνο! Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι το 13% των τροφίμων παγκοσμίως χάνεται στην αλυσίδα εφοδιασμού μετά τη συγκομιδή πριν από τη λιανική πώληση (Food and Agriculture Organization, FAO, 2022). Ένα επιπλέον 17% των τροφίμων σπαταλάται στα νοικοκυριά, στις υπηρεσίες τροφοδοσίας και στο λιανικό εμπόριο (United Nations Environment Programme, UNEP, 2021).
• Εκτιμάται πως αν η σπατάλη τροφίμων ήταν χώρα, θα ήταν η 3η πιο ρυπογόνος σε παραγωγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ (FAO, 2013), καθώς 8-10% των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου οφείλονται στη σπατάλη τροφίμων (United Nations Environment Programme, UNEP, 2021).
• Το (όχι και τόσο μακρινό) 2020, σε επίπεδο ΕΕ, η συνολική σπατάλη τροφίμων που έφτασε σχεδόν τους 59 εκατομμύρια τόνους. Όπως βλέπουμε στο παρακάτω σχήμα, η σπατάλη αυτή μεταφράζεται σε ~131 kg τροφής ανά πολίτη! (Eurostat, 2022)
• Όσο για τη χώρα μας, η ετήσια σπατάλη τροφίμων συνολικά και στα 5 στάδια της αλυσίδας αξίας τροφίμων (πρωτογενής παραγωγή, επεξεργασία-μεταποίηση, εμπόριο-διανομή, εστίαση, νοικοκυριά) ανέρχεται σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια τόνους. Η συνολική ποσότητα τροφίμων, που κάθε χρόνο απορρίπτουν τα ελληνικά νοικοκυριά, υπολογίζεται σε 930.323 τόνους. (Eurostat, 2022)

Αυτό που αξίζει να παρατηρήσουμε είναι πως-τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και Ελλάδας- περίπου το 50% της σπατάλης συντελείται στο επίπεδο του νοικοκυριού-πράγμα που σημαίνει πως υιοθετώντας καλύτερες συνήθειες, μπορούμε όλοι μας να συμβάλουμε ουσιαστικά στον περιορισμό του φαινομένου!

Πετάμε λιγότερα, ξοδεύουμε λιγότερα, τρώμε ποιοτικά: 5 βασικά βήματα!

Προγραμματίζουμε τα γεύματα της εβδομάδας + Κάνουμε λίστα αγορών

Ξεκινάμε ελέγχοντας τι υπάρχει ήδη στην κουζίνα και ποια τρόφιμα χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν το συντομότερο π.χ. αυτά που λήγουν σύντομα ή αλλοιώνονται πιο γρήγορα- μ’ αυτόν τον τρόπο δε θα καταλήξουν στον κάδο! Έχοντας αυτά κατά νου, δημιουργούμε το εβδομαδιαίο πλάνο γευμάτων και σημειώνουμε τι θα χρειαστεί να αγοράσουμε extra π.χ. από super market, μανάβικο κλπ. σε μια λίστα. Σχεδιάζοντας εκ των προτέρων το εβδομαδιαίο πλάνο γευμάτων, μειώνουμε τις πιθανότητες να κάνουμε περιττές αγορές ή να ξοδέψουμε χρήματα σε φαγητό απ’ έξω ή fast food.

Δεν πηγαίνουμε για ψώνια με άδειο στομάχι

Φροντίζουμε πριν την «εξόρμησή» μας στο super market να έχουμε καταναλώσει ένα γεύμα π.χ. το πρωινό ή το μεσημεριανό. Αναρωτιέστε γιατί; Μελέτες έχουν δείξει πως οι πεινασμένοι καταναλωτές έχουν την τάση να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα σε σχέση με αυτά που θα ξόδευαν αν ήταν χορτάτοι. Μάλιστα, ο υπερκαταναλωτισμός αυτός δεν περιορίζεται μόνο στα τρόφιμα- αγοράζουν, δηλαδή, περισσότερα προϊόντα ανεξάρτητα από το αν είναι βρώσιμα!

Μετά τα ψώνια, σειρά έχει το FIFO

Αν είναι η πρώτη φορά που βλέπετε αυτόν τον όρο, να εξηγήσουμε ότι το FIFO προέρχεται από τα αρχικά της φράσης first in, first out. Στην πράξη σημαίνει πως όταν φέρνουμε ψώνια στο σπίτι και τα τακτοποιούμε, τοποθετούμε τα πιο πρόσφατα αγορασμένα προϊόντα (που έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής) στο πίσω μέρος των ντουλαπιών/ραφιών του ψυγείου, φέρνοντας τα παλαιότερα μπροστά έτσι ώστε να καταναλωθούν πρώτα και να μη χαλάσουν.

Μαγειρεύουμε στο σπίτι + Αποθηκεύουμε τις extra μερίδες

Γνωρίζουμε πως πολλοί δεν έχουμε τη δυνατότητα ή τον χρόνο να μαγειρεύουμε κάθε μέρα. Μια εύκολη λύση, λοιπόν είναι να ετοιμάζουμε υγιεινό σπιτικό φαγητό σε μεγαλύτερη ποσότητα και να φυλάμε τις extra μερίδες στην κατάψυξη για να καταναλωθούν κάποια άλλη μέρα. Μπορούμε, για παράδειγμα, να μαγειρέψουμε όσπρια -που συνδυάζουν το χαμηλό κόστος με την υψηλή θρεπτική αξία- τη Δευτέρα, να τα καταψύξουμε και να ξαναφάμε την Παρασκευή.

Αξιοποιούμε ό,τι έχει περισσέψει

Μια ακόμη λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε το ήδη μαγειρεμένο φαγητό μέσα σε ένα νέο πιάτο ή π.χ. σε ένα snack. Αν, για παράδειγμα, ψήσουμε κοτόπουλο και δεν το καταναλώσουμε όλο, μπορούμε να κόψουμε όσο έχει μείνει σε κομματάκια και την επόμενη μέρα (ή από το μεσημέριανό στο βραδινό) να το χρησιμοποιήσουμε σε μια μακαρονάδα, σε μια σαλάτα ή ακόμα και σε μια τορτίγια.

• Διαβάστε περισσότερα άρθρα διατροφής, στην ενότητα «Διατροφή» https://www.interamerican.gr/blog/diatrofh?wcm_page.resetall=true του blog της Interamerican
• Ένα αποφασιστικό βήμα προς την καλή μας υγεία, σήμερα και σε βάθος χρόνου, ξεκινά από τις καλές συνήθειες που υιοθετούμε καθημερινά.  Η διατροφή, η ευεξία, η πρόληψη και η ασφάλιση υγείας συμβάλλουν σε αυτό το στόχο. Μάθετε περισσότερα για την ασφάλιση υγείας από την Interamerican https://www.interamerican.gr/idiotes/proionta-ypiresies/ygeia/asfaleia-ygeias
• Μάθετε περισσότερα για τις υπηρεσίες υγείας της Interamerican https://www.interamerican.gr/idiotes/proionta-ypiresies/ygeia/giatroi-diagnwstika-nosokomeia