Η Κλιματική Απειλή και η ασφαλιστική διαχείριση των Κινδύνων από φυσικά φαινόμενα

Η εξελισσόμενη -πιο γρήγορα απ’ ό,τι υπολογίζαμε- Κλιματική Αλλαγή,  αποτελεί μια συστημική απειλή. Αυτό που η Ασφαλιστική Κοινότητα καλείται να αντιμετωπίσει ως Διαχειριστής Κινδύνων, ορίζεται πιο σωστά ως Κλιματική Κρίση, αφού πλέον ο κίνδυνος επέρχεται συνεχώς και μάλιστα αυξητικά. Αντιμετωπίζουμε, ήδη, και κατά την επόμενη τουλάχιστον δεκαετία θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε, ακραία καταστροφικά φαινόμενα όπως ξηρασίες, πλημμύρες, τυφώνες, καταστροφές σε παράκτιες τουριστικές περιοχές, δραστική μείωση της βιοποικιλότητας. Ας ξεκινήσουμε από μια βεβαιότητα: ότι οι Κίνδυνοι από την Κλιματική Κρίση είναι προβλεπόμενοι και αναμενόμενοι. Η παγκόσμια Ασφαλιστική Κοινότητα επωμίζεται πολύ μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο κόστος αποζημιώσεων για τις συνέπειες της Κλιματικής Κρίσης.

Είναι σημαντικό να παραδεχθούμε, προκειμένου να δράσουμε στο επίπεδο της πρόληψης, ότι κατά κύριο λόγο τα καταστροφικά γεγονότα είναι ανθρωπογενή (πυρκαγιές, πλημμύρες λόγω αποψίλωσης δασικών εκτάσεων, κατασκευαστικά-δομικά λάθη κυρίως στον αστικό ιστό κ.λπ.), ενώ ταυτόχρονα η Κλιματική Αλλαγή - Κρίση επιταχύνεται με τη ρυπογόνο δραστηριότητα, το λεγόμενο ανθρακικό αποτύπωμα. Είναι, δηλαδή, γεγονότα «του χεριού μας», είμαστε οι δράστες. Συνεπώς, η απάντησή μας θα πρέπει να κατευθύνεται συνδυαστικά σε Πρόληψη και Ασφαλιστική Κάλυψη. Ο προσανατολισμός της παγκόσμιας Ασφαλιστικής Βιομηχανίας σήμερα περιλαμβάνει και τους δύο άξονες, σύμφωνα με τις Αρχές Αειφόρου Ασφάλισης του Τομέα Περιβάλλοντος του Ο.Η.Ε. (UN Environmental Program Finance Initiative), του οποίου η INTERAMERICAN αποτελεί μέλος από το 2006 (η μοναδική ασφαλιστική εταιρεία από την Ελλάδα).

Μιλώντας για Πρόληψη και Ασφαλιστική Κάλυψη, οι ασφαλιστικές πρακτικές διακρίνονται σε τρία στάδια: 1. Αναγνώριση των Κινδύνων - 2. Μελέτη/αξιολόγηση/μέτρηση - 3. Αντιμετώπιση. Τα δύο πρώτα στάδια είναι προϋπόθεση για το τρίτο της αντιμετώπισης.

Για τα δύο πρώτα στάδια (αναγνώριση και αξιολόγηση) η Ασφαλιστική Αγορά, αξιοποιώντας το μεγάλο όγκο δεδομένων που διαθέτει και με τη χρήση της τεχνολογίας, επιτυγχάνει βαθύτερη κατανόηση των τάσεων και διαμορφώνει μοντέλα πρόβλεψης, που οδηγούν σε καλύτερη διαχείριση των Κινδύνων προς όφελος των ασφαλισμένων. Εδώ, προκειμένου για αναγνώριση/αξιολόγηση των Κινδύνων, ας εκτιμηθεί και η χρηματοδοτική συμβολή των ασφαλιστικών εταιρειών για επιστημονική έρευνα. Πάντως, η ΕΙΟΡΑ έχει θέσει σε διαβούλευση την προσαρμογή της τυποποιημένης μεθόδου (standard formula) για τις φυσικές καταστροφές στο Solvency II, ώστε το πλαίσιο Φερεγγυότητας να επικαιροποιηθεί περιλαμβάνοντας και την Κλιματική Αλλαγή.

Το τρίτο στάδιο της αντιμετώπισης των Κινδύνων ορίζεται για τις ασφαλιστικές εταιρείες από:

Τη λειτουργική δραστηριότητα (περιβαλλοντική και κοινωνική επίδραση), που είναι ήπια από τον ασφαλιστικό/χρηματοοικονομικό κλάδο (εφόσον δεν είναι βιομηχανικός), καθώς και από τη συμμετοχή των ασφαλιστικών εταιρειών στη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών.

Το ασφαλιστικό προϊόν (ασφαλιστική επίδραση). Εν προκειμένω, η ασφαλιστική δραστηριότητα έχει τη διάσταση της κάλυψης της αστικής ευθύνης για τη ρύπανση του περιβάλλοντος («ο ρυπαίνων πληρώνει»). Εδώ, έχουμε ήδη ασφαλιστική κατεύθυνση πάνω στις απαιτήσεις της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ, η οποία έχει ενσωματωθεί νομοθετικά στην Ελλάδα με το Π.Δ. 148/2009. Έχουμε δηλαδή, την ευρωπαϊκή γραμμή προς έναν Κοινοτικό Κανονισμό που κατατείνει στην υποχρεωτική εφαρμογή χωρίς διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα στην Ε.Ε.

Τις επενδύσεις (οικονομική επίδραση). Ο ρόλος αυτός για την Ασφαλιστική Κοινότητα είναι κρίσιμος, καθώς αποτελεί ιδιαίτερα ισχυρό θεσμικό επενδυτή*. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διοχέτευση κεφαλαίων προς επενδύσεις με πράσινο πρόσημο ή επενδύσεις κοινωνικής ευθύνης και μπορούν, στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου επιχειρηματικού πλάνου που έχουν, να επαναπροσανατολίσουν τις κεφαλαιακές ροές σε πιο πράσινες επενδύσεις. Αυτός είναι, άλλωστε, ένας από τους θεμελιώδεις στόχους του προγράμματος «sustainable finance», όπου τα ESG (Environment, Social, Governance) κριτήρια βιωσιμότητας-χρηματοδότησης των επιχειρήσεων συνδέονται και με το Περιβάλλον.

*Σύμφωνα με στοιχεια της Ε.Α.Ε.Ε.: η Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά αποτελεί τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στην Ευρώπη, με επενδύσεις που αγγίζουν τα 10,3 τρισ. ευρώ, με ποσοστό συμμετοχής στο ευρωπαϊκό Α.Ε.Π. 58%. Στην Ελλάδα, όπου η ασφαλιστική διείσδυση είναι ακόμη χαμηλή, οι επενδύσεις ανέρχονται σε 14δισ. ευρώ με ποσοστό συμμετοχής στο εθνικό Α.Ε.Π. 7,5%. Με βάση αυτά τα στοιχεία, είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε κάθε λόγο να συμπεριλάβει τον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης στις πρωτοβουλίες για την Βιώσιμη Ανάπτυξη, ενθαρρύνοντας την επενδυτική συμμετοχή των Ασφαλιστών στην Πράσινη Οικονομία. Βασικό, επίσης, προαπαιτούμενο είναι να υπάρχουν διαθέσιμες τέτοιες επενδυτικές επιλογές, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα υπάρχει σχετικά περιορισμένος αριθμός πράσινων επενδύσεων, όπως επίσης και κοινά αποδεκτός ορισμός της «βιωσιμότητας».